Dizi ihracatı 15 kat arttı

Türkiye’de televizyonDeloitte Türkiye tarafından gerçekleştirilen ‘Türkiye’de Dizi Sektörü’ araştırmasına göre Türkiye’de diziler ve tekrarları gelir açısından kanallar için yüksek öneme sahip. Ülkemizden ihraç edilen dizilerden elde edilen gelir son beş yılda 15 kat artarken, günde yaklaşık 4 saatini televizyon karşısında geçiren izleyiciler en çok romantik dizileri tercih ediyor. Bununla birlikte sektörde çok hızlı bir tüketim de söz konusu; yayına başlayan dizilerin yarıdan fazlası sezon sonunu göremiyor. Türkiye’de ilk deneme yayını 1952 yılında başlamasına rağmen, 1974 yılına gelindiğinde televizyon yayınları Türkiye’de yüzölçümün ancak yüzde 28’ine, nüfusun ise yüzde 55’ine ulaşabiliyordu. 70'li yılların ikinci yarısında artan penetrasyon, 1984 yılında ilk renkli televizyon yayınının yapılmaya başlamasıyla ve özellikle 1990’lı yıllarda özel kanalların kurulmasıyla birlikte hızlanarak, televizyonun Türkiye’deki ailelerin günlük yaşamlarında vazgeçilmezler arasında yer almasını sağladı. 2013 yılının sonuna gelindiğinde uydudan yayın yapan 293, kablodan yayın yapan 139 ve karasaldan yayın yapan 2192 kanal ile Türk televizyon yayıncılığı sektörü çok oyunculu bir görüntü sunuyor; uzun televizyon izleme süreleri ve televizyonun reklam piyasasından aldığı pay da bu resimle örtüşüyor 2008-2012 yılları arasında Türkiye’nin günlük ortalama televizyon izleme süresi yüzde 10’luk bir düşüşle 4,4 saatten 3,9 saate gerilemesine rağmen; Türkiye hala 3,5 saatlik OECD ortalamasının üstünde yer alıyor. Bu düşüşün önemli nedenleri arasında artan internet erişimi ve buna paralel olarak hızla yükselen online video izleme oranının etkili olduğu düşünülüyor. Artan elektronik ürün sahipliğinin yanı sıra internet penetrasyonundaki hızlı yükseliş; eğlence programlarının, haber programlarının ve dizilerin sadece televizyondan değil, bilgisayarlardan ve mobil cihazlardan da izlenme oranlarında yükselişe yol açtığı belirtiliyor. Televizyon reklam yatırımları ve reyting sistemi dünya genelinde ortalama yüzde 40, Avrupa’da yüzde 25’lik paya rağmen, Türkiye’de medya yatırımlarında televizyon, hala yüzde 50’nin üstündeki payını koruyor. Uzun televizyon izleme süreleri ve geniş bir kitleye erişmede getirdiği verimlilik, şirketlerin medya bütçelerini hazırlarken televizyona ağırlık vermelerine yol açıyor. Hatta sadece online mecrada faaliyet gösteren bazı şirketler dahi, ulaşabildikleri tüketici kitlesini genişletmek için televizyon reklamlarına yöneliyor. Türkiye’de reklam verenler; hangi kanalda ve hangi program içerisinde reklamlarının yayınlanacağına büyük oranda kanalların ve programların reyting verilerine göre karar veriyor. Televizyon izleme alışkanlıklarıRTÜK tarafından televizyon izleme alışkanlıklarına yönelik yapılan düzenli kamuoyu yoklamalarında TV izleyenler arasında yerli dizileri takip edenlerin yüzdesinde düzenli bir artış gözleniyor. Bu eğilimde televizyon kanallarının büyüyen ve farklılaşan dizi portföylerinin önemli etkisi bulunuyor. İzlenen program kategorileri incelendiğinde tavuk-yumurta ikilemine benzer bir paradoks dikkati çekiyor. Mevcut tablo, kısmen izleyicilerin talebiyle kısmen de kanalların izleyicilere sunduğu programlarla şekilleniyor. Son 3-4 yıl içerisinde, yerli diziler diğer program kategorileri arasında daha baskın hale geldi ve bu durum birbirleriyle rekabet etmekte olan tüm önde gelen TV kanallarında gözlenen bir trende dönüştü. RTÜK araştırmasında dikkat çeken bir başka husus da eğlence programlarındaki artış. Bu programların yapım maliyetlerinin dizilere göre düşük olması nedeniyle, ilerleyen dönemlerde daha fazla öne çıkmaları bekleniyor. TNS’in reyting verileri analiz edilerek önde gelen altı kanalın “prime time”daki yayınlarının dağılımına bakıldığında, dizilerin tekrarları ve özetleriyle birlikte yaklaşık yüzde 60-yüzde 65 oranında pay aldığı görülüyor. Benzer şekilde TNS’in günlük verileri kullanılarak reytingi en yüksek beş programın analizi yapıldığında dizilerin izleyicilerin tarafından en fazla tercih edilen program tipi olduğu görülüyor. Dizilerin tekrarları ya da özetlerinin dahi ilk beş program arasında önemli oranda kendilerine yer bulduğu da dikkate alındığında, ilk 5 programın yaklaşık yüzde 50-55’inin dizilerden oluştuğunu söylemek mümkün. Tekrarları ile birlikte 150-180 dakika süreli diziler, TV kanallarının prime time kuşaklarının büyük bölümünü oluşturuyor. Reytingler ve rekabet gibi nedenlerden dolayı ünlü aktörlerin, senaristlerin, yapımcıların tercih edilmesi dizi maliyetlerini artıyor. Buna karşılık RTÜK düzenlemeleri bir dizi yayını içerisinde yer alacak reklam kuşaklarının sayısını ve sürelerini kısıtlıyor. Bu da yayıncı kuruluşları dizi sürelerini uzatmaya teşvik ediyor.